Uyku Terörü Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Uyku terörü, çocukların derin uykularından aniden uyanarak korku dolu bir şekilde çığlık atması, yatakta oturması veya fırlamasıyla karakterizedir. Genellikle kabuslarla karıştırılan bu durum, NREM uykusunun derin evrelerinde meydana gelir ve ciddi bir uyku bozukluğudur. Ataklar sırasında çocuklar panik haldedir, anlamsız kelime çıkışları yapabilir ve kendine zarar verebilir.
Kabusla Uyku Terörü Arasındaki Farklar
Kabuslar genellikle REM uykusunda görülürken, uyku terörü NREM uykusunda ortaya çıkar. Kabus bozukluğunda çocuklar rüyalarını hatırlarken, uyku teröründe ataklar sırasında çocuklar uyanıklık hali tam olmadığı için sabah hatırlamazlar. Bu durumun belirtileri arasında nabız ve solunum hızında artış, yüzde kızarma, terleme gibi bulgular vardır.
Tetikleyici Faktörler ve Tedavi
Uyku terörü genellikle 4 ila 12 yaş arasındaki çocuklarda görülür ve kız çocuklarında daha yaygındır. Bu durumun kesin bir nedeni olmamakla birlikte, aile öyküsü, çevresel faktörler, psikiyatrik hastalıklar ve gelişimsel faktörler etkili olabilir. Tedavide uyku düzeninin oluşturulması, atakların belirli saatlerde önceden uyandırılarak önlenmesi ve ilaç tedavisinin nadiren kullanılması önerilir.
Atak Sırasında Uyandırmak Zararlı mı?
Atak sırasında çocuğu uyandırmak yerine onun güvenliğini sağlamak ve sakin bir şekilde beklemek önerilir. Eğer çocuk tehlikede ise nazikçe yönlendirilmeli ve sakin bir ses tonuyla konuşulmalıdır. Uyku terörü genellikle ergenlikle birlikte düzelir ve çocuğun yeterli uyuması tedavide önemli bir adımdır.
Prof. Füsun Domaç’a göre, ebeveynlerin sakin kalarak çocuklarını desteklemesi ve tedavi sürecine aktif katılımı büyük önem taşır. Çocuğun uyku günlüğünün tutulması ve atakları tetikleyen durumların not alınması da tedavinin etkinliği için önemlidir.